1988’den bu yana Türk Silahlı Kuvvetlerinin (TSK) roket ve füze ihtiyaçlarının 1973 tarihinden bu yana Türkiye’nin savunma sanayiinde dışa bağımlılığını azaltmak amacıyla çalışıyorsunuz. Bize TUSAŞ’dan bahseder misiniz?
Şirketimiz, Türk Hava Kuvvetleri’nin savaş uçağı ihtiyacının karşılanmasına yönelik olarak F-16 uçaklarının kullanılması kararı ile birlikte; F-16 uçağının üretimi, uçak üzerindeki sistemlerin entegrasyonu ve uçuş testlerini yaparak Hava Kuvvetlerimize teslim etmek üzere TUSAŞ tarafından 1984 yılında TUSAŞ Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TAİ), Türk-ABD ortak yatırım şirketi olarak 25 yıllığına kurulmuştur.
25 yıllık süreç tamamlanmadan, 2005 yılında TAI’nin yabancı hisseleri Türk hissedarlar tarafından satın alınarak şirket yeniden yapılandırılmıştır. Bu kapsamda TAI ve TUSAŞ birleşerek, TUSAŞ – Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. çatısı altında faaliyetlerini genişletmiş, havacılık ve uzay sanayi sistemlerinin geliştirilmesi, modernizasyonu, üretimi, sistem entegrasyonu ve yaşam döngüsü destek süreçlerinde Türkiye’nin havacılık ve uzay teknoloji merkezi konumuna gelmiştir.
Havacılık ve uzay sanayisinde küresel ilk yüz oyuncu arasında yer alan Türk Havacılık ve Uzay Sanayii, proje konularına bağlı olarak;
- Yapısal Grubu,
- Uçak Grubu,
- Helikopter Grubu,
- İnsansız Hava Aracı (İHA) Sistemleri Grubu,
- Uzay Sistemleri Grubu,
- Milli Muharip Uçak (MMU) Grubu
olmak üzere altı stratejik iş merkezi bünyesinde örgütlenmiştir. Ayrıca, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii tarafından tasarlanan/üretilen tüm ürünlerle ilgili olarak entegre lojistik destek hizmeti sağlanmaktadır.
Türkiye’nin havacılık ve uzay merkezi olarak lider konumdasınız. Üretim ve Ar-Ge çalışmalarınızda çalışanlarınızın payı nedir? Beşeri sermayenizden söz eder misiniz?
2009 yılının başı itibariyle Ar-Ge Merkezi olarak tescillenen TUSAŞ, Türkiye’nin tek çatı alındaki en büyük Ar-Ge Merkezi olma özelliğini korumaya devam etmektedir. İçinde bulunduğumuz havacılık endüstrisinin, yüksek teknoloji alanında olması sebebiyle, teknolojiyi temel bir kaldıraç olarak kullanmak amacıyla Ar-Ge projeleri gerçekleştirilmektedir. Özgün projelerimiz ve ürünlerimiz, Şirketimizin bu alandaki başarılarının göstergesi niteliğindedir. Geçtiğimiz günlerde İzmir’de düzenlenen zirvede, Türkiye’de yer alan 1500’ü aşkın Ar-Ge Merkezi arasından “En Fazla Yeni Ar-Ge Personeli İstihdamı” kategorisinde 1.lik ödülü almamız, her yıl artan iş yükümüze paralel olarak yetkin Ar-Ge personeli sayımızın da arttığının Devletimiz tarafından tescillenmesi anlamında bize motivasyon sağlamıştır. Rakamlardan bahsedecek olursak, 2022 yılının 3. çeyreğinin sonu itibariyle, TUSAŞ’ın toplam personel sayısı 13.026 kişidir. Toplam personel içerisinde; 5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Kanunu kapsamında 3.901, 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında, TUSAŞ’ın yerleşik bulunduğu 7 Teknokent’te 152 Ar-Ge personeli bulunuyor. 2022 yıl sonu itibariyle toplam Ar-Ge personeli sayısının yaklaşık 4.300 civarında olmasını bekliyoruz. Ar-Ge personelinin eğitimi ve gelişimi Şirketimiz için en önemli konuların başında geliyor. Bu sebeple, yetkin insan kaynağının özgün projelere katkısını arttırmak adına yıllık bazda 5.000 saatin üzerinde mühendislik eğitimi TUSAŞ Akademi tarafından Ar-Ge personeline sağlanmaktadır. Ayrıca Ar-Ge personelinin yetkinliğinin arttırılması amacıyla, Şirketimiz yüksek lisans ve doktora yapan çalışanlarına oluşturulan programlar ile destek olmaktadır. Bu destek programlarının da yardımıyla, 2021 yılı sonu itibariyle, Ar-Ge personelimizin içerisinde 1.080 Yüksek Lisans, 108 Doktora mezunu bulunmaktadır.
Bildiğiniz gibi METEK olarak mesleki ve teknik eğitim alanının güçlenmesi için çalışıyoruz. Sizin gibi büyük ve ülkemizin gelişmesinde kritik öneme sahip kuruluşların teknik ve eğitimli eleman ihtiyacının karşılanmasını önemsiyoruz. TUSAŞ nitelikli eleman ihtiyacını nasıl karşılıyor?
Şirket olarak istihdama yönelik staj programlarımız ve yetenek programlarımızı kurguluyoruz.
Ankara’da 3 tane Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi ile anlaşmamız var. Bunlardan biri hatta bizim adımızı taşıyor. TUSAŞ Şehit Hakan Gülşen Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi. Bu okulumuzda atölye donanım ihtiyaçlarını, sarf malzeme desteğini, iş yeri beceri eğitimlerini ve yaz stajı gibi bütün süreçlerde destek oluyoruz. Diğer Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerimizle de yaz stajı ve işletmede beceri eğitimi yapmaktayız.
Ayrıca öğrencilerimizin yanı sıra öğretmenlerimizin de gelişimine destek sağlıyoruz. Millî Eğitim Bakanlığımızla yaptığımız protokol kapsamında her yıl havacılık özelinde şirketimizde hizmet içi eğitimler düzenliyoruz.
Bunun yanı sıra yine Ankara’da 7 adet Meslek Yüksek Okulumuzla yaptığımız protokol kapsamında burada belirli programlardaki öğrencilerimize işletmemizde beceri eğitimi imkânları sunmaktayız. Yine Meslek Yüksek Okulları kapsamında adımızı taşıyan Gazi Üniversitesi TUSAŞ Kazan Meslek Yüksek Okulunda; atölye donanım ihtiyaçlarını, sarf malzeme desteğini, eğitimcinin eğitimi programları, eğitmen desteği, iş yeri beceri eğitimlerini ve yaz stajı gibi bütün süreçlerde destek oluyoruz.
Havacılık ve uzay sektörü gelişen teknolojiyle birlikte güçleniyor. Teknolojiye hızla ayak uyduranlar ise gençler. Son yıllarda Z kuşağından her alanda söz ediliyor. Gençlerin havacılık ve uzay sektörü alanında istihdam edilmeye bakışı nasıl, bu alanda kariyer yapmak istiyorlar mı?
Evet, sektörün güçlenmesi, Ülkemizin havacılık ve uzay alanında yaptığı atılım ve yeni yatırımlar, vizyoner projeler gençlerin bu sektöre ilgisini oldukça arttırmış durumda. Kariyer anlamında başta Şirketimiz olmak üzere havacılık ve uzay sektörüne talep oldukça yüksek ve bu da bizi fazlasıyla heyecanlandırıyor. Genç arkadaşlarımızın heyecan ve enerjisini, tecrübeli çalışanlarımızın birikimi ile harmanlayarak büyümeye ve güçlenmeye devam ediyoruz.
TUSAŞ Akademi olarak biz de aramıza yeni katılan genç arkadaşlarımızın beklenti, alışkanlık ve ihtiyaçlarını dikkate alarak eğitim programlarımızı bu anlamda güncelliyor, teknolojik gelişimleri yakından takip ediyoruz ve şirketimizin ve sektörün ihtiyaçları doğrultusunda farklı eğitim programları düzenliyoruz.
Örneğin, 2022 yılı başında yeni işbaşı yapan teknisyenlerimiz için geliştirdiğimiz Teknisyen Gelişim Programını hayata geçirdik. Teknisyen Gelişim Programı (TGP) şirketimizde yeni işe başlayan teknisyenlerimizi; işe ısındırmanın yanı sıra yetkinliklerini de geliştirerek sahaya daha hazır halde gitmelerini hedefleyen bir eğitim programıdır. Bu program kapsamında; yeni işbaşı yapacak teknisyenlerimize çalıştığı alanda ihtiyaç duyacağı bilgi ve beceriyi kazandırmayı sağlayan çeşitli teorik ve teknik eğitimlerin yanı sıra uygulama atölyelerinde el becerilerini arttırmaya yönelik uygulamalı eğitimleri gerçekleştiriyoruz.
Ayrıca havacılıkta olmazsa olmaz dediğimi sertifikasyon eğitimleri mevcuttur. Bu anlamda da TGP-Teknisyen Gelişim Programıyla sertifikasyon eğitim süreçlerimizi hızlandırarak çalışanlarımızı havacılık alanında sertifikalandırıyoruz.
Eğitimlerimizde de teknolojiyi de yakından takip etmeye devam ediyoruz. Eğitim programlarımızda e-learning eğitimlerinin yanı sıra tasarlarken aynı zaman da AR-VR teknolojisini kullanarak hem daha etkin hem de teknolojik eğitimlerle dizayn ediyoruz. Bu da zaten onların ilgisini fazlasıyla çekmektedir.
Mesleki ve teknik eğitim alanında yer alacak ve hâlihazırda yer alan öğrencilere ve öğrencilerin ailelerine seslenmenizi rica ediyoruz. Onlara eğitimle ve gelecekleriyle ilgili ne söylemek istersiniz?
Ülkemizin Savunma Sanayii anlamında yapmış olduğu atılım ve buna paralel olarak Şirketimizin havacılık ve uzay sanayisin büyümesine sağladığı katkı artarak devam edecektir. Bu büyüme ve sürdürülebilirlik için belki de en kritik unsurun iyi yetişmiş insan kaynağı olduğunu söyleyebiliriz. Bu noktada da mesleki ve teknik eğitim alan ve alacak öğrencilerin, büyük bir hedefin parçası olduklarının bilincinde olarak, kendilerini teknik anlamda en iyi şekilde yetiştirmelerini öneriyorum. Sektörümüz ve Şirketimiz hızla büyümeye devam ederken motivasyonu yüksek, teknik olarak kendisini iyi yetiştirmiş genç çalışma arkadaşlarını TUSAŞ ailesinin yeni bireyleri olarak aramızda görmek istiyoruz. Bu noktada mesleki ve teknik eğitim alanında eğitim alan ve alacak genç arkadaşlarımızın ailelerinden başlayarak bizim gibi şirketlerin de doğru yönlendirmeleri hem bu arkadaşlarımızın kariyerlerine hem de sektörümüzün gelişmesine büyük katkı sağlayacaktır.
